काठमाडौं । कम्प्युटरमा बसेर काम गर्दा तपाईंको आसन मिलेको हुनुपर्छ । आसन मिलेको छैन भने ढाड, गर्धन र हात दुख्ने समस्या आउन सक्छ ।
आसन नमिलाई कम्प्युटरमा धेरै बेर बस्दा यस्तो समस्या आउने चिकित्सकको भनाई छ । पछिल्लो समय धेरै नेपालीमा ढाड, हात, गर्धन दुख्ने समस्या बढ्दै गएको नेपाल आयुर्वेद अनुसन्धान तथा तालिम केन्द्रका फिजियोथेरापिस्ट डा. विजयकुमार झा बताउँछन् ।
यस्तो समस्या लिएर दैनिक २५ देखि ३० जना अस्पतालमा आउने उनले जानकारी दिए । ‘कसैकसैलाई हिँड्न, डुल्न तथा उठ्नबस्न समेत गाह्रो हुन्छ । कोहीलाई एउटै अवस्थामा लामो समय काम गर्दा पनि ढाड दुख्ने समस्या आउन सक्छ,’ उनले भने ।
लामो समयसम्म कार्यालयमा कम्प्युटर अगाडि बसेर गर्ने, लामो समय उभिएर गर्नुपर्ने कामहरू, गह्रुँगो सामान उचाल्नुपर्ने काम गर्दा यस्तो समस्या आउन सक्ने उनको भनाई छ ।
डा. झाका अनुसार यस्तो समस्या बढ्दै गएमा औँलाहरूमा कमजोरी देखा पर्ने, हातखुट्टा सुक्दै जाने र प्यारालाइसिसजस्ता समस्या हुनसक्छ ।
उनी समस्या गम्भीर भए मलमूत्र बिसर्जनमा समस्या देखा परेमा तुरुन्त उपचार गर्नुपर्ने सुझाव दिन्छन् । यस्ता बिरामीमध्ये ९० प्रतिशतको उपचार प्राकृतिक तरिकाले गर्न सकिन्छ भने १० प्रतिशत रोगलाई शल्यक्रिया गर्नुपर्ने अवस्था आउने डा. झा बताउँछन् ।
यस्तो समस्या हुन नदिन नियमित रूपमा व्यायाम गर्ने, अङ्ग, मेरुदण्ड, मर्निङ वाक जस्ता व्यायामले शरीरका हाड तथा जोर्नीलाई बलियो बनाउनुका साथै ढाडलाई तन्दुरुस्त राख्न मद्दत पुर्याउँछन् ।
लामो समयसम्म कुर्सी तथा टुलमा झुकेर बस्न नहुने डा. झाको सुझाव छ । ‘बस्नु परेपछि कुसनको सहायतामा ढाड बसाउने गर्नुहोस्,’ डा. झाले भने, ‘कम्प्युटरको काममा एक/दुई घण्टा बसिसकेपछि पाँचदेखि १० मिनेटको आराम लिने अथवा एकछिन हिँड्डुल गर्नुहोस् ।’
उपरखुट्टी लगाएर वा शरीरको एक भागलाई मात्र दबाब दिएर बस्ने बानी नबसाल्न उनको सुझाव छ ।
‘सुत्दा सिधा सुत्नुपर्छ । घोप्टो वा कोल्टे भन्दा उत्तानो सुत्नु नै ढाडका लागि राम्रो हो । यदि नसा च्यापिएको छ भने खुट्टा खुम्च्याएर सजिलो हुने गरी गोडा मुनी तकिया राखेर सुत्नुपर्छ,’ उनले भने ।