दराजमा लाखौं तलब हुन्छ भन्दै एसएमएसबाट झुक्याउने भारतीयले कसरी पाउँछन् हाम्रो नम्बर ?
असोज १६, २०८१ २२:३०
काठमाडौं । केही दिनयता नेपाल टेलिकमका ग्राहकलाई भारतीय नम्बरबाट एउटै किसिमको एसएमएस आइरहेको छ । एनसेलका ग्राहकलाई भने ह्वाट्सएपमार्फत भारतीय नम्बरबाट मेसेज आइरहेको छ । एसएमएसमा सबैभन्दा पहिले उक्त सिमको प्रयोगकर्तालाई अनलाइन जागिरमा छनोट भएकोमा बधाई दिइएको हुन्छ ।
“म एचआर रिक्रुटिङ मेनेजर हो,” भारतीय नम्बरबाट आएको मेसेजमा भनिएको हुन्छ, “तपाईं अनलाइन कर्मचारीका रूपमा छनोट हुनुभएकोमा बधाई छ । तपाईंको दैनिक तलब ३० देखि ८० हजारसम्म हुन्छ । तपाईंले तीन ओटा काम गर्नुभयो भने ९८ हजार रुपैयाँ पाउनुहुन्छ ।”
त्यसपछि तल ह्वाट्सएपको लिङ्क दिइएको हुन्छ । उक्त ह्वाट्सएप नम्बरमा सम्पर्क गर्ने हो भने एउटा लिङ्क दिएर त्यसमा अकाउन्ट बनाउन लगाइन्छ । उक्त प्लेटफर्ममा अकाउन्ट बनाउन फोन नम्बर र ईमेल राख्नुपर्ने हुन्छ । पछि यो नम्बर र ईमेल उनीहरूले अन्य विभिन्न काममा दुरुपयोग गर्छन् ।
अकाउन्ट बनाइसकेपछि तपाईंलाई ह्वाट्सएपबाट टेलिग्राममा सारिन्छ । टेलिग्राममा सबैभन्दा पहिले एउटा च्यानलमा ज्वाइन हुन लगाइन्छ । यस च्यानलका बारेमा तल चर्चा गरिएको छ:
टेलिग्राममा जोडिएका नयाँ एजेन्टले लिङ्कमार्फत खोलिएको अकाउन्टको स्क्रिनशट पठाउन लगाउँछन् । स्क्रिनशट पठाइसकेपछि एजेन्टले यो प्लेटफर्ममा कसरी काम हुन्छ भन्ने जानकारी दिन्छन् ।
सबै नियमको बारेमा चर्चा गरिसकेपछि डिजिटल वालेटको स्क्रिनशट पठाई रकम ट्रान्सफर गर्न लगाउँछन् । त्यो वालेटका प्रयोगकर्तालाई फोन गर्दा ती पनि सामान्य प्रयोगकर्ता नै हुन्छन्, जो भर्खरै यस प्लेटफर्ममा लगानी गरेर रकम आम्दानी गर्ने आशामा हुन्छन् ।
सबैभन्दा पहिले ५०० रुपैयाँ पठाइसकेपछि ती एजेन्टसँगको तपाईंको काम सकिन्छ । उनले उक्त स्क्रिनशट अर्को एजेन्टलाई पठाउन लगाउँछन् । ती अर्का एजेन्टले आफूलाई मार्केटिङको बिजनेस मेनेजरका रूपमा चिनाएका हुन्छन् । उनलाई पैसा पठाएको स्क्रिनशट पठाउनासाथ पहिलेको लिङ्कबाट खोलिएको अकाउन्टमा जान भनिन्छ ।
त्यसपछि आफ्नो बैंक अकाउन्ट र विथड्रल पासवर्ड राख्न भनिन्छ । यो काम गरिसकेपछि एउटा नियम भनिएको हुन्छ । उनीहरूले भने अनुसार त्यस प्लेटफर्ममा पहिलो पटक १२ ओटासम्म टास्क पूरा गर्नुपर्ने हुन्छ । त्यसका लागि पहिले जम्मा गरेको ५०० ले पनि पुग्न सक्छ । त्यसभन्दा बढी पनि तिर्नुपर्ने हुन सक्छ । बीचमा रद्द गरेर पैसा माग्न पाइँदैन भनिएको हुन्छ ।
प्रयोगकर्ता सबै नियम मान्न तयार भएपछि अर्डर कन्फर्म गर्न भनिन्छ । कतिपयले पहिले ५०० रुपैयाँ लगानी गरिसकेपछि १२ ओटा टास्क पूरा गरेको र खातामा ९०० रुपैयाँ आएको दाबी गरेका छन् ।
तर, हामीले परीक्षण गर्दा पाँच ओटै टास्कमा पहिले जम्मा गरेको रकम सकिएको भन्दै ८०६५ रुपैयाँ तिर्न लगाइयो । यस पटक भने बैंक अकाउन्ट पठाइएको थियो । वालेट अकाउन्ट माग गर्दा यस पटक बैंक अकाउन्ट नै आउने उक्त एजेन्टले बताए ।
रकम पठाउन तयार नभएपछि भने उनीहरूले च्याट नै गर्न बन्द गरे । यसमा रकम जम्मा गरेका केही पीडित व्यक्तिका अनुसार उनीहरूले यसरी नै दुई लाख, चार लाख, पाँच लाख, सात लाख हुँदै १० लाख रुपैयाँसम्म जम्मा गरिसकेका थिए । अन्तिममा ठूलो रकम भन्ने र रकम पठाउन नसक्ने भएको खण्डमा कुराकानी बन्द गर्ने गरेको पीडितहरूको गुनासो छ ।
कसरी पाउँछन् यी ठगले तपाईं हाम्रो नम्बर ?
नेपाल टेलिकमका प्रवक्ता हरि ढकालका अनुसार यस्तो किसिमको ठगीमा प्रायः एउटा रेन्जको नम्बर छानेर पठाइन्छ । त्यस समयमा जतिले उक्त मेसेजलाई विश्वास गरेर ह्वाट्सएपमा जोडिन्छन् उनीगहरू नै ठगिन पुग्छन् ।
यति मात्र नभई कतिपयले सोझै ह्वाट्सएपमै यस्तो मेसेज पठाउँछन् । उनीहरूको आश्वासन विश्वास गरी लगानी गर्न खोज्ने व्यक्ति नराम्रोसँग ठगिन पुग्छन् ।
“ग्राहकले आफ्नो नम्बर प्रयोग गरेर अनावश्यक प्लेटफर्ममा अकाउन्ट बनाएका हुन्छन्,” ढकाल भन्छन्, “त्यहीबाट पनि उनीहरूले नम्बर पाएर सम्पर्क गरेका हुन सक्छन् । त्यस्तै यत्तिकै नम्बर मिलाएर राख्दा पनि कसैलाई उनीहरूले पठाएको मेसेज आएको हुन सक्छ ।”
यस्तो मेसेज आफूलाई मात्र आएको छ भनेर कतिपय व्यक्तिहरू दङ्ग पर्छन् । र, उक्त प्लेटफर्मका एजेन्टले भने अनुसार लगानी गर्छन् । यसरी नबुझेरै ठूलो रकम पाउने लोभमा रकम पठाइदिंदा ठगिने जोखिम भएको ढकाल सुनाउँछन् ।
प्रयोगकर्तालाई विश्वस्त बनाउन नेवाः भाषामा जानकारी
यस प्लेटफर्मले ‘Daraz【ज्यापुचः】’ नामको टेलिग्राम च्यानल बनाएको छ । यस प्लेटफर्ममा तीव्र गतिमा सब्सक्राइबरको सङ्ख्या बढिरहेको छ । यो समाचार तयार पार्दासम्म उक्त च्यानलनमा ३१ हजार १५० जनाभन्दा बढी फलोअर भइसकेका छन् ।
यो प्लेटफर्म खासगरी प्रयोगकर्तालाई रकम आउने रहेछ भन्ने विश्वस्त बनाउन सञ्चालन गरेको देखिन्छ । त्यसमा गुगलबाट अङ्ग्रेजी भाषालाई नेवारीमा अनुवाद गरेर राखिएको छ । यसबाट नेपालीहरू सजिलै झुक्किने देखिन्छ ।
प्रहरी के भन्छ ?
यसअघि यसरी नै सर्वसाधारणलाई थोरै रकम लगानी गरेकै भरमा लाखौं आम्दानी हुने लोभ देखाएर ‘जुमिया’ नामको प्लेटफर्मले कङ्गाल बनाएको थियो । यो करिब तीन महिना अगाडिको घटना हो । हालसम्म पनि यसमा को संलग्न छन् भन्ने जानकारी बाहिर आइसकेको छैन ।
“हामी जुमिया प्लेटफर्मको एजेन्ट नजिक पुगेका छौं,” टेकपानासँग कुरा गर्दै काठमाडौं उपत्यका अपराध अनुसन्धान कार्यालयका अनुसन्धान अधिकृतले भने, “दराजको नाममा ठगी गर्ने यो प्लेटफर्म पनि त्यसरी नै सञ्चालन भएको देखिन्छ ।”
थोरै समयमा अनलाइनमा रकम लगानी गरेर लाखौं आम्दानी गर्न सकिने भन्दै प्रलोभन देखाउने प्लेटफर्मलाई विश्वास नगर्न उनले सुझाव दिए ।
ईकमर्स प्लेटफर्म दराजले पनि आफ्नो कम्पनीको नाम दुरुपयोग भएको भन्दै साइबर ब्युरोमा उजुरी दिएको छ । केही समयअघि कम्पनीले सर्वसाधारणलाई झुटा विज्ञापनको पछि लागेर लगानी नगर्न सुझाव दिएको थियो ।
पछिल्लो अध्यावधिक: असोज १६, २०८१ २२:५३
