काठमाडौं । दशैंमा टीका लगाउनु भयो भने पक्कै पनि आशीर्वादसँगै केही दक्षिणा पनि पाउनु भएकै होला । अब त्यो दक्षिणालाई कसरी र कहाँ खर्च गर्ने भन्ने तपाईंमै भर पर्छ । तर, कसैले दिएको दक्षिणालाई जीवन्त राख्ने एउटा उपयुक्त तरिका हो, डोमेन नेम लिने । नेपालमा हजार रुपैयाँभन्दा माथि जुनसुकै डोमेन नेम लिन सकिन्छ । तर, तपाईंले लिन चाहेको डोमेन नेम पहिले कसैले दर्ता गरिसकेको हुनुहुँदैन । दर्ता भएको छ भने पनि कतिपयले डोमेन बिक्रीका लागि राखेका हुन्छन् । तर त्यस्ता डोमेन निकै महँगो हुन्छन् ।
आज हामी डोमेन नेम के हो अनि नेपालबाट कसरी कसरी खरिद गर्न सकिन्छ भन्ने विषयमा चर्चा गर्दैछौं ।
डोमेन नेम के हो?
‘डोमेन नेम’ (डोमेनको नाम) तपाईंको डिजिटल उपस्थितिको मेरुदण्ड हो । विशेषगरी यदि तपाईं आफ्नो डिजिटल उपस्थितिमा आफ्नो व्यवसाय गर्न खोज्दै हुनुहुन्छ भने ‘डोमेन नेम’ निकै महत्वपूर्ण हुन्छ ।
‘डोमेन नेम’ एउटा वेबसाइटको भौतिक नाम हो । तपाईंको भौतिक ठेगाना वा फोन नम्बर जस्तै, डिजिटल संसारमा दुई समान ‘डोमेन नेम’ हुन सक्दैनन् । ‘डोमेन नेम’ लाई आईपी एड्रेसको पोइन्टर भनेर पनि बुझ्न सकिन्छ | तपाईंले आफ्नो ब्राउजरको एड्रेस बारमा सर्च गर्ने ‘डोमेन नेम’ (जस्तै facebook.com ) को आईपी एड्रेस (69.63.184.142) लाई ब्राउजर (क्रोम, एज, फायरफक्स आदी ) ले पहिचान गर्छ र सम्बन्धित वेब पेजमा पुर्याउँछ ।
‘डोमेन नेम’ भनेको मानिसहरूलाई तपाईंको वेबसाइटमा पहुँच राख्न सजिलो बनाउनको लागि हो । त्यसैले यो सरल र सजिलै याद गर्न सकिने किसिमको राख्दा उपयुक्त हुन्छ ।
‘डोमेन नेम’ गोड्याडी (godaddy.com), ओहो डोमेन (Ohodomain.com) जस्ता अनलाइन मार्केटमा गएर किनबेच गर्न पनि सकिन्छ । राम्रो ‘डोमेन नेम’को महत्त्व धेरै छ र त्यसको अभाव पनि | राम्रा डोमेन नामहरूको बजारमा उच्च माग छ । केही ‘डोमेन नेम’ लाखौँ डलरमा बिक्री हुन्छन् ।
‘डोमेन नेम’का ३ भाग
कुनै पनि वेब पेज जस्तै ‘www.example.com’ मा ‘.com’ टप लेभल डोमेन, ‘example’ सेकेन्ड लेभल डोमेन र ‘www’ सब डोमेन हो । ‘टप लेभल डोमेन’लाई ‘एक्स्टेन्सन’ पनि भनिन्छ । केही धेरै प्रयोग हुने ‘टप लेभल डोमेन’ (TLD) यस्ता छन् ।
१. ‘.com’
२. ‘.net’
३. ‘.org’
४. ‘.edu’
देश अनुसार ‘टप लेभल डोमेन’ फरक फरक पनि हुन सक्छन् । जस्तै;
१. ‘.au’ (अस्ट्रेलिया)
२. ‘.ca’ (क्यानाडा)
३. ‘.de’ (जर्मनी)
४. ‘.np’ (नेपाल)
५. ‘.in’ (भारत)
‘सेकेन्ड लेभल डोमेन’ टप लेभल डोमेन (TLD) सँग जोडिने तपाईको डोमेन नाम हो । जस्तै,
‘सब डोमेन’ ठुलो डोमेनको एउटा अंश मात्र हो, यो वैकल्पिक हुन्छ । तपाईंले जुन मुख्य डोमेन नेम लिनु भएको छ त्यसैको अघि आफूलाई उचित लाग्ने सबडोमेन नेम छान्न सक्नुहुन्छ । जस्तै blog.example.com, news.example.com आदि ।
नेपामा कसरी लिने डोमेन नेम ?
पछिल्लो समय नेपालमा डोमेन नेम खरिद गरिदिने थुप्रै प्लेटफर्म आइसकेका छन् । यदि तपाईंसँग डलर कार्ड छ भने तपाईं अन्तर्राष्ट्रिय डोमेन नेम प्रयायक जस्तै गोड्याडी (godaddy.com), नेमचिप (namecheap.com), डोमेन डटकम (domain.com), होस्टिन्जर (hostinger.com), ब्लुहोस्ट (bluehost.com) आदिबाट खरिद गर्न सक्नुहुन्छ । तर डलर कार्ड छैन अनि डोमेन खरिद गर्दा केही समस्या आयो भने विदेशी कम्पनीसँग सहकार्य गर्न सकिंदैन भन्ने भयो भने तपाईंका लागि नेपाली कम्पनीहरू पनि छन् ।
अर्डर कन्फर्म गर्दा तपाईंले आफ्नो नाम, ठेगाना, सम्पर्क नम्बर, इमेल एड्रेस लगायतका विवरण उपलब्ध गराउनु पर्ने हुन्छ । सबै विवरण उपलब्ध गराइसकेपछि भुक्तानी गर्नुरप्ने हुन्छ । त्यसपछि ती प्लेटफर्ममा अकाउन्ट बनाएर त्यसैबाट आफ्नो डोमेन नेम प्रयोग गर्न सक्नुहुन्छ । नेम सर्भर परिवर्तन, डोमेन रिन्यु तथा अन्य व्यवस्थापनका काम गर्नका लागि उक्त अकाउन्ट महत्त्वपूर्ण हुन्छ । डोमेन खरिद गरिसकेपछि होस्टिङ खरिद गर्नुपर्ने हुन्छ । अधिकांश डोमेन प्रदायकले नै होस्टिङ उपलब्ध गराउने हुँदा आफूले डोमेन नेम लिएको प्रदायकबाट होस्टिङ खरिद गर्न सक्नुहुन्छ ।