काठमाडौं । केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सीआईबी)ले ६० किलो अवैध सुन तस्करीको भुक्तानीमा डिजिटल वालेट कसरी दुरुपयोग भएका थिए भन्ने विवरण सार्वजनिक गरेको छ । सोमबार एक विज्ञप्ति जारी गर्दै सीआईबीले ६० किलो अवैध सुन तस्करी प्रकरण सम्बन्धी प्रारम्भिक अनुसन्धानको जानकारी दिएको हो ।
२ साउन २०८० मा ६० किलो ७१६ ग्राम अवैध सुन बरामद भएको थियो । त्यसपछि राजस्व अनुसन्धान विभाग हरिहर भवन ललितपुरको प्रतिवेदनले अवैध सुन भन्सार चोरी पैठारी तथा सङ्गठित अपराधतर्फ अनुसन्धान सुरु गरेको थियो ।
सोही सुन तस्करी प्रकरणमा पेवेल नेपाल प्रालि र सजिलोपे पेमेन्ट सर्भिसेज प्रालि संलग्न रहेको सीआईबीले जनाएको छ । विभिन्न मितिमा सीआईबीबाट खटिएको टोलीले वालेट कम्पनीमा संलग्न विभिन्न व्यक्तिलाई पक्राउ गरेको थियो ।
सीआईबीका अनुसार १२ वैशाख २०८० देखि २१ जेठ २०८१ सम्म पेवेलको वालेटमा ८६ अर्ब १७ करोड ११ लाख ५३ हजार २५३ रूपैयाँ बराबरको ईमनी क्रेडिट भएको देखिएको छ । जसमध्ये सबैभन्दा बढी ६१ अर्व ५० करोड भौचर डिपोजिटबाट भएको देखिन्छ । त्यस्तै २ जेठ २०७८ देखि २१ जेठ २०८१ सम्म सजिलोपेको वालेटमा कूल ३६ अर्ब ९४ करोड ३५ लाख ७५ हजार २४७ रुपैयाँ बराबरको ईमनी लोड भएको देखिएको छ । त्यसमा पनि सबैभन्दा बढी १९ अर्ब ४६ करोड २५ लाख ७३ हजार ७८५ रुपैयाँ बराबरको भौचर अपलोड गरी क्याश-इन गरेको देखिएको सीआईबीले जनाएको छ ।
सीआईबीका अनुसार अवैध सुन कारोबारबाट प्राप्त तथा स्रोत नखुलेको रकम पेवेल नेपाल प्रालि र सजिलोपे पेमेन्ट सर्भिसेजको खातामा निक्षेप, रकमान्तर, स्थानान्तरण, भुक्तानी र फर्स्यौट भएको थियो । यसमा सीआईबीलाई एक अर्बभन्दा बढीको भौचर र विवरण प्राप्त भएको छ ।
त्यस्तै ती वालेटबाट नेपाल राष्ट्र बैंकको स्वीकृति बिना एजेन्ट मार्फत नगद कारोबार गरेका थिए । पेवेल नेपालमा डिपोजिट गरेको बैंक भौचर नै भुक्तानीको उपकरणको रूपमा प्रयोग गरिएको सीआईबीको अनुसन्धानले देखाएको छ ।
“सेटलमेन्ट खातामा रहेको भन्दा अधिक ईमनी जारी गरेको पाइएको छ,” सीआईबीको विज्ञप्तिमा भनिएको छ, “बिना रकम मौज्दात ईमनी जारी गरेको पाइएको छ ।”
त्यस्तै नेपाल राष्ट्र बैंक भुक्तानी प्रणाली विभागमा ती वालेट कम्पनीले दैनिक र मासिक रूपमा पेस गर्नुपर्ने विवरणमा गलत तथ्याङ्क पेस तथा विवरण लुकाएको सीआईबीले जनाएको छ । त्यसैगरी सेटलमेन्ट अकाउन्ट बाहेक अन्य खाताबाट ईमनी जारी गरी कारोबार गरेको समेत देखिएको छ ।
अवैध सुन प्रकरणमा कुंगाटासी शेर्पा भन्ने चिनिया नागरिक ‘GENGGA ZHAXI’ले क्रिप्टोकरेन्सी कारोबार गरी अवैध सुनको भुक्तानी दिने गरेको खुलेको छ । उनले एक अर्ब १५ करोड ९६ लाख ५६ हजार ४८८
रुपैयाँ भुक्तानी गरेका थिए । त्यस्तै सोनाम गुरूङ भन्ने ‘SHERAB GYALMO’ लगायतले पनि क्रिप्टोकरेन्सीमार्फत भुक्तानी गरेका थिए । क्रिप्टोमार्फत भुक्तानी दिने अन्य व्यक्तिहरूमाथि अनुसन्धान भइरहेको सीआईबीले जनाएको छ । यस प्रकरणमा हालसम्म २० जना प्राउ परेका छन् । त्यस्तै २६ जना नेपाली, भारतीय र चिनियाँ प्रतिवादी फरार रहेको सीआईबीले जानकारी दिएको छ ।
क्रिप्टोतर्फ सीआईबी एक खर्ब ४९ अर्ब ६८ करोड २८ लाख सात हजार रुपैयाँ बढीको बिगो मागदाबी गरेको छ । त्यस्तै पेवेल नेपालबाट ६१ अर्ब ५० करोड २६ लाख रुपैयाँ र सजिलो पेबाट १९ अर्ब ४६ करोड २५ लाख ७३ हजार रुपैयाँ मागदाबी गरिएको सीआईबीले जनाएको छ ।
वालेट कम्पनीबाट पक्राउ परेका सञ्चालक तथा कर्मचारीहरू
१) पेवेल नेपाल प्रालिका सञ्चालक समितिका अध्यक्ष भिम प्रसाद तिमल्सिना
२) पेवेल प्रालिको सहायक प्रमुख कार्यकारी अधिकृत प्रवन्धक प्रज्वल आचार्य