कुनै समयको लोकप्रिय अडियो भिडिओ कलिङ एप स्काइप सधैँका लागि बन्द गर्ने माइक्रोसफ्टको घोषणा
फागुन १६, २०८१ २१:५७
काठमाडौं । माइक्रोसफ्टले सन् २००० को दशकमा सुरु भएको इन्टरनेटमा आधारित फोन र भिडिओ कलिङ सेवा स्काइप बन्द गर्ने भएको छ । शुक्रबार कम्पनीले सामाजिक सञ्जाल एक्समार्फत मे महिनादेखि सधैँका लागि यो एप बन्द गर्ने घोषणा गरेको हो ।
एप बन्द भए पनि स्काइपको लगइन जानकारी भने प्रयोगकर्ताहरूले अब माइक्रोसफ्ट टिम्सको निःशुल्क संस्करणमा प्रयोग गर्न सक्नेछन् । त्यसबाट पुरानो च्याट र अन्य जानकारी पाउन सकिनेछ । कम्पनीले एक ब्लगमा स्काइप माइक्रोसफ्ट टिम्समा परिणत भएको भएको जानकारी दिएको छ ।
माइक्रोसफ्टले स्काइपलाई साढे आठ अर्ब डलरमा खरिद गरेको १४ वर्षपछि यो सेवा बन्द गर्न लागेको हो । त्यस समयमा यो माइक्रोसफ्टको सबैभन्दा ठुलो अधिग्रहण थियो । माइक्रोसफ्टले स्काइपलाई अफिस र विन्डोज फोनजस्ता अन्य प्रोडक्टमा पनि इन्टिग्रेट गरेको थियो ।
पछिल्ला वर्षहरूमा स्काइपको लोकप्रियता घट्दै गएको थियो । यता कोभिड-१९ महामारीको समयमा जुम, गुगल मिट र सिस्को वेबएक्स जस्ता प्रतिस्पर्धी प्लेटफर्मको प्रयोग भने बढेको थियो । एप्पलको फेसटाइम र मेटाको ह्वाट्सएप जस्ता एपबाट पनि स्काइपले कडा प्रतिस्पर्धाको सामना गरिरहेको थियो । माइक्रोसफ्टले टिम्समा धेरै लगानी गरेको छ, जसले स्काइपले दिने जस्तै सेवाहरू दिने गर्छ । सबै सेवा टिम्सबाटै दिने भएपछि छुट्टै स्काइपको आवश्यकता नभइको महसुस गर्दै कम्पनीले यसलाई सधैंका लागि बन्द गर्न लागेको जनाएको छ ।
सन् २००३ मा इस्टोनियामा स्काइपको सुरुवात भएको थियो । यसले संसारभरि निःशुल्क कल गर्ने सुविधा दिएको थियो, जुन परम्परागत फोनबाट अन्तर्राष्ट्रिय कल गर्दा लाग्ने महँगो शुल्कको तुलनामा धेरै नै आकर्षक थियो । यो सेवा चाँडै लोकप्रिय भयो र सन् २००५ मा ईबेले २.६ अर्ब डलरमा खरिद गर्यो । तर, यो साझेदारी सफल हुन सकेन र ईबेले २००९ मा स्काइपको ६५ प्रतिशत शेयर १.९ अर्ब डलरमा लगानीकर्ता समूहलाई बेच्यो । त्यसपछि माइक्रोसफ्टले २०११ मा स्काइप किनेको थियो ।
Starting in May 2025, Skype will no longer be available. Over the coming days you can sign in to Microsoft Teams Free with your Skype account to stay connected with all your chats and contacts. Thank you for being part of Skype pic.twitter.com/EZ2wJLOQ1a
— Skype (@Skype) February 28, 2025
यस्तो छ स्काइपको इतिहास ! (हाम्रो पुरानो सामग्री)
कुनै एउटा यस्तो समय थियो, इन्टरनेटमा भिडिओ कल गर्नुपरे स्काइपलाई नै सम्झिइन्थ्यो । इन्टरनेटबाट च्याटमा मात्र कुराकानी गर्न सकिने सीमिततालाई तोड्दै सन् २००३ मा सुरु भएको स्काइपले छोटो समयमा लोकप्रियता हासिल गरेको थियो ।
अहिले भिडिओ कल गर्नु हाम्रो लागि सामान्य लाग्छ, तर त्यस समयमा यस्तो सम्भव हुनु आश्चर्यभन्दा कम थिएन । त्यस्तो समयमा स्काइपले कम्प्युटरमा इन्टरनेटको प्रयोग गरेर एक अर्काको अनुहार हेरेर भिडिओ कल तथा भ्वाइस कल निःशुल्क गर्न सकिने सुविधा ल्याएर इन्टरनेटको दुनियाँमा राज गरेको थियो । एउटा एपको प्रयोगले नै देशको सिमाना काटेर अन्य देशमा अनुहार हेरेर कुराकानी गर्न सर्वसाधारणलाई सहज बनाइदिएको थियो ।
हाल स्थापना भएको २१ वर्ष पूरा भइसक्दा भने स्काइप गुमनाम भएको छ । भिडिओ कल, कन्फरेन्स वा भर्चुअल मिटिङका लागि कैयौं विकल्प आएका छन् । यस्तो अवस्थामा पुरानो लोकप्रिय एप स्काइपलाई भने लगभग बिर्सिइएको छ ।
स्काइपको उदय
बाल्यकालदेखिका ६ जना साथीहरू मिलेर नौ महिनाको मेहनतपछि सन् २००३ मा स्काइपको स्थापना भएको थियो । उद्यमी निकलस जेनस्ट्रोम र जानुस फ्रिसले बाल्यकालका साथीहरू टालिन, प्रित कासेसालु, टोइभो अन्नस र आहतीसँग मिलेर स्काइप सुरु गरेका थिए ।
स्काइपमा भ्वाइस ओभर आईपी प्रविधिको सफ्टवेयरको प्रयोग गरिएको छ । जसकारण प्रयोगकर्ताले इन्टरनेटबाट फोन गर्न र उठाउन सहज भएको थियो । यस प्रविधि आम मानिसहरूमाझ छिट्टै नै लोकप्रिय बन्यो र एप सञ्चालनमा आएको एक वर्षमा नै एक करोड १० लाख प्रयोगकर्ता जोडिए ।
एप सञ्चालनमा आएको पहिलो दिन नै १० हजार जनाले डाउनलोड गरेका थिए । सन् २००३ मा इन्टरनेट प्रयोगकर्ता अहिलेजस्तो धेरै थिएनन् । एकै दिनमा यति सङ्ख्यामा डाउनलोड गर्नु भनेको चानचुने कुरा थिएन ।
स्काइप स्थापना भएको दुई वर्षपछि अर्थात् सन् २००५ मा आइपुग्दा स्काइपमा रजिष्टर गर्ने प्रयोगकर्ता पाँच करोड ९० लाख पुगिसकेका थिए । त्यस समयमा संसारभर यो एप १८ करोड २० लाखभन्दा बढीपटक डाउनलोड भइसकेको थियो ।
स्काइपको छोटो समयको यो सफलतापछि सन् २००५ मा ईबेले स्काइपलाई २.६ बिलियन डलरमा खरिद गर्यो ।
महँगोमा स्काइप खरिद गरेको भन्दै त्यसबेलामा ईबेको आलोचनासमेत भएको थियो । तर ईबे कम्पनीले खरिद गरेपछि स्काइप अझै धेरै फस्टायो । सन् २००७ को अन्त्यसम्म आइपुग्दा स्काइपका २० करोडभन्दा धेरै प्रयोगकर्ताले रजिष्टर गरेका थिए भने पाँच करोडभन्दा बढी प्रयोगकर्ता मासिक रूपमा सक्रिय थिए ।
सन् २००९ को अन्त्यमा आइपुग्दा स्काइपका ५० करोडभन्दा बढी प्रयोगकर्ताले रजिष्टर गरेका थिए भने १० करोड पाँच लाख प्रयोगकर्ता मासिक रूपमा सक्रिय थिए ।
सन् २०१० मा स्काइपको माध्यमबाट २० खर्ब सात अर्ब मिनेट अडिओ तथा भिडिओ कल गरिएको रेकर्ड बन्यो ।
सन् २००९ मा ईबेले सिल्भर लेकलाई स्काइपको अधिकांश आईपीओ बेच्यो । सो बेला स्काइपको भ्यालु २.७५ बिलियन डलर राखेर ७० प्रतिशत शेयर १.९ बिलियन डलरमा बेचेको थियो ।
पछि सन् २०११ मा माइक्रोसफ्ट कम्पनीले स्काइपलाई सिल्भर लेकसँग खरिद गर्यो । ८.५ बिलियन डलरमा खरिद गरिएकोमा सिल्भर लेकले तीन गुणा र ईबेले आफ्नो लगानीमा १.४ बिलियन डलर नाफा गरेर माइक्रोसफ्टलाई बिक्री गर्यो ।
स्काइपलाई माइक्रोसफ्टले खरिद गरेपछि कम्पनीका एक्सबक्स, आउटलुक र स्मार्टफोनसँग समावेश गर्ने योजना बनायो । सोसँगै माइक्रोसफ्टका सीईओ टोनी बेट्सले स्काइपको दैनिक प्रयोगकर्ता एक अर्ब बनाउने घोषणा गरे ।
तर माइक्रोसफ्टले चाहेजस्तो उनीहरूको योजना सफल हुन सकेन । माइक्रोसफ्टले स्काइपको सही सदुपयोग गर्न नसक्दा सन् २०२३ मा तीन करोड ६० लाख दैनिक प्रयोगकर्तामा नै स्काइप सीमित भएको छ ।
टिम्सको उदयसँगै स्काइपको खस्कँदो लोकप्रियता
स्काइपमा नयाँ प्रोडक्टहरू आविष्कार नहुँदा स्काइपको लोकप्रियता खस्कन थाल्यो । यता स्काइपलाई टक्कर दिने अरू एपहरू पनि निर्माण भइसकेका थिए ।
सन् २०१७ मा आइपुग्दा अनलाइन भिडिओ कलका लागि ह्वाट्सएप निकै लोकप्रिय बनिसकेको थियो । त्यो समयमा एक अर्ब पुगेको प्रयोगकर्ता सन् २०२० मा आइपुग्दा दुई गुणाले बढेर दुई अर्ब पुगेको थियो । भिडिओ कलका लागि सहज भएकाले ह्वाट्सएप छिट्टै नै पपुलर हुन सफल भएको थियो । यता स्काइप भने तुलनात्मक रूपमा ढिलो चल्ने र जटिल बनेको थियो ।
यता माइक्रोसफ्ट कम्पनीले सन् २०१६ मा टिम्स एपको घोषणा गर्यो । सन् २०१७ मा टिम्स एप सार्वजनिक भएपछि यो स्काइपको प्रतिस्पर्धीको रूपमा स्थापित भयो । टिम्स र स्काइपका प्रयोगकरताले एक-अर्को एपसँग अन्तरक्रिया गर्ने फिचर पनि माइक्रोसफ्टले ल्यायो । सो यता टिम्सले स्काइपका प्रयोगकर्ताहरूलाई आकर्षित गर्दै आएको छ । स्काइपभन्दा टिम्समा बढी फिचर भएकाले प्रयोगकर्ताले टिम्सलाई बढी रुचाउनेसमेत गरेका छन् ।
माइक्रोसफ्ट कम्पनी पनि सञ्चारका लागि टिम्स एपलाई दरिलो विकल्प बनाउन पूर्वाधारमा खर्च गरिरहेको छ । जुन काम स्काइपको विकासका लागि भने त्यस्तो मेहनत गरेको छैन ।
सन् २०२१ मा स्काइपले एउटा कलमा एक सय जनाभन्दा बढी सहभागी हुनसक्ने सुविधा ल्याएको घोषणा गरेको थियो । यता टिम्सले सोभन्दा पहिले नै तीन सयभन्दा बढी व्यक्तिलाई एउटै कलमा सपोर्ट गर्नसक्ने घोषणा गरिसकेको थियो ।
सन् २०२० मा संसारभरि कोभिड-१९ को महामारी फैलिँदा भर्चुअल कुराकानी प्राथमिकतामा आए । सो बेलामा मानिसहरूले जुम र टिम्सलाई भर्चुअल अन्तरक्रियाको लागि प्रयोग गरे । यो समयमा पनि स्काइप भने पुरानो स्थितिमा फर्कन सकेन ।
कोरोना महामारीको समयमा जुम र टिम्स एपबीच तीव्र प्रतिस्पर्धा चल्यो । त्यस समयमा जुम बढी लोकप्रिय हुँदा टिम्सले आफूमा थप सुधार गर्ने काम गर्यो । टिम्सले मिटिङमा हजारभन्दा बढी प्रयोगकर्ता सहभागी हुनसक्ने सुविधा ल्यायो । सोही क्रममा स्काइपमा पनि भर्चुअल ब्याकग्राउन्डमा परिवर्तन ल्याउने जस्ता काम भए ।
यस समयमा टिम्सको तीव्र विकास भएको थियो । सन् २०१९ मा एक लाख ३० हजार दैनिक प्रयोगकर्ता रहेको माइक्रोसफ्टले घोषणा गरेको थियो । २०२० मा कोरोना महामारीको समयमा सो सङ्ख्या बढेर ४ करोड ४० लाख पुगेको थियो ।
सोही समयमा स्काइपको पनि दैनिक प्रयोगकर्ता ४ करोड थिए । त्यसपछि भने टिम्सको दैनिक प्रयोगकर्ताको सङ्ख्या बढिरहँदा स्काइपको भने बढ्न सकेन । २०२० को अप्रिलमा टिम्सको दैनिक प्रयोगकर्ता ७ करोड ५० लाख पुगेको भन्दै माइक्रोसफ्टले घोषणा गर्दा स्काइपको कति छन् भनेर चाहिँ खुलाएन ।
पछिल्लो अध्यावधिक: फागुन १६, २०८१ २२:९
